Bir fərdin boyu böyük ölçüdə genetikadan asılıdır. Yetkinlik yaşına çatdıqda sümük inkişafınız dayanır və orta yaşlarınızdan sonra onurğanızdakı sıxılma səbəbindən tədricən kiçilməyə başlayır.
Tədqiqatçılar müəyyən ediblər ki, bir insanın boyunun müəyyən edilməsində genetika 80 faiz, pəhriz, yuxu və fiziki fəaliyyət kimi digər amillər isə 20 faiz rol oynayır. Yediyimiz qidalar insanın boyunu tam müəyyən etməsə də, böyüməyə təsirləri əhəmiyyətlidir.
Boyu ən çox nə uzadır?
Boyu uzadan xüsusi bir qida yoxdur; bol zülal, bir qədər karbohidrat və bir az yağ ehtiva edən qidalandırıcı yeməklər yeməyə çalışın. Fast-food tipli qidalar yeməyin və ya çox qazlı içki içməyin.
Su və ya meyvə şirəsi için. Qaçış, üzgüçülük, velosiped sürmək, komanda idman növləri və s. kimi bir növ idmanla məşğul olduğunuzdan əmin olun, hər gecə ən azı 8-9 saat yatın və bu sayədə ən yaxşı böyüməni əldə edəcəksiniz.
Uşaqların boyu neçə yaşına qədər uzanır?
Uşağın boy artımının dayanması üçün tələb olunan orta yaş qızlarda adətən 16-18, oğlanlarda isə 18-21 yaş arasıdır. Ancaq hər bir uşağın son boyuna nə vaxt çatacağı onun şəxsi yetkinlik dövrü, irsiyyət, qidalanma və tibbi tarixçəsi kimi müxtəlif amillərdən asılıdır.
Boy uzadan qidalar hansılardır?
Düzgün qidalanma boy da daxil olmaqla, böyümə və inkişafı dəstəkləməkdə mühüm rol oynayır. Boy uzadan qidalar arasında yağsız ətlər, yumurta, ispanaq kimi yaşıl yarpaqlı tərəvəzlər və bəzi taxıl məhsulları var.
Bunlara əlavə olaraq, bəzi qoz-fındıq və sağlam yağlar da boy artımını dəstəkləyir. Budur boy artımını dəstəkləməyə kömək edə biləcək bəzi qidalar:
Zülalla zəngin qidalar
- Yağsız Ətlər: Toyuq, hinduşka və yağsız mal əti əsas amin turşularını təmin edir.
- Balıq: Qızılbalıq və ton balığı zülal və omeqa-3 yağ turşularının əla mənbəyidir.
- Yumurta: Zülal və vitaminlərlə, xüsusilə D vitamini ilə zəngindir.
Süd məhsulları
- Süd: Sümük sağlamlığı üçün həyati əhəmiyyət kəsb edən kalsium və D vitamini ilə zəngindir.
- Qatıq və pendir: Həmçinin yaxşı kalsium və zülal mənbəyidir.
Meyvə və tərəvəzlər
- Yaşıl yarpaqlı tərəvəzlər: İspanaq, kələm və brokoli kalsium və digər qidalandırıcı maddələrlə zəngindir.
- Meyvələr: Portağal, banan və çiyələk kimi meyvələr böyümə üçün zəruri olan vitamin və mineralları təmin edir.
Tam Taxıllar
- Qəhvəyi düyü, kinoa, yulaf: Bunlar ümumi sağlamlıq üçün enerji və zəruri qidalandırıcı maddələri təmin edir.
Qoz-fındıq və toxumlar
- Badam, qoz, çia toxumu: Zülal, sağlam yağlar və mikroelementlərin yaxşı mənbəyidir.
Paxlalılar
- Lobya, mərcimək, noxud: Zülal və liflə zəngin olub ümumi sağlamlığa töhfə verir.
Sağlam yağlar
- Avokado və zeytun yağı: Böyüməyə təsir edə bilən hormonların istehsalı üçün zəruridir.
Boyu uzatmaq üçün bəzi məsləhətlər:
- Bol su için: Ümumi sağlamlığınızı dəstəkləmək üçün bol su için.
- Mütəmadi idman edin: Üzgüçülük, velosiped sürmək və dartınma hərəkətləri kimi fəaliyyətlərlə məşğul olun.
- Kifayət qədər yatın: Böyümə hormonu əsasən yuxu zamanı ifraz olunur, buna görə də hər gecə 8-10 saat keyfiyyətli yuxunu hədəfləyin.
Boy uzadan vitaminlər hansılardır?
Vitamin, orqanizmin fəaliyyəti üçün zəruri olan, kalorisiz bir mikroelementdir. Əksər vitaminlər qidalanma yolu ilə qəbul edilir, lakin bəziləri başqa mənbələr tərəfindən istehsal olunur.
Məsələn, bağırsaq floramız K vitamini istehsal edir və insan orqanizmi günəş işığına məruz qaldıqda D vitamini istehsal edə bilir. Uşaqların böyüməsi və inkişafı üçün D vitamini, dəmir və sink çox vacibdir.
D vitamini uşağın güclü sümüklər formalaşdırmasına kömək edir və sümüklərin yumşalmasına səbəb olan raxitizmin qarşısını alır. Vitamin əlavələri, balıq, yumurta, zənginləşdirilmiş süd və günəş işığı da daxil olmaqla çoxsaylı D vitamini mənbələri var.
Dəmir bir çox funksiyanı yerinə yetirən bir mineraldır. Dəmir qırmızı qan hüceyrələrinin bədəndə oksigen daşımasına kömək edir və bir uşağın öyrənmə qabiliyyətini dəstəkləyir. Orqanizmdə kifayət qədər dəmirin olması dəmir çatışmazlığı və dəmir çatışmazlığı anemiyasının qarşısını almağa kömək edə bilər.
Dəmir mənbələrinə vitamin əlavələri, dəmirlə zənginləşdirilmiş taxıl və süd, qırmızı ət, yağlı balıq, lobya və mərcimək daxildir.
Sink immun funksiyası, yara sağalması, qoxu və dad hissləri üçün vacib olan bir mineraldır. Sink ən yaxşı şəkildə zənginləşdirilmiş taxıllar, mal əti, süd məhsulları, balıq, dəniz məhsulları və paxlalılar kimi tərkibində sink olan qidaları yeməklə əldə edilir.
Kalsiumun ən yaxşı mənbəyi süd, pendir və qatıq kimi süd məhsullarından ibarət pəhrizdir.
Boy artımına mane olan qidalar hansılardır?
Uşaqlar və yeniyetmələr üçün qidalanma sağlam böyümə və inkişaf üçün mühüm rol oynayır. Bu səbəbdən; qida çatışmazlığı və ya qeyri-kafi qidalanma uşaqların böyüməsinə mane ola bilər.
Kalsium, zülal, D vitamini, A vitamini, karbohidratlar və digər qidalandırıcı maddələr insan orqanizminin inkişafı üçün zəruridir. Bu qidalandırıcı maddələrdən hər hansı biri qidalanmadan kənarda qalarsa və ya az miqdarda istehlak edilərsə, uşaqların böyüməsində ləngimə yarana bilər.
Anoreksiya nervoza kimi qidalanma pozğunluqları da qida çatışmazlığı səbəbindən böyüməyə mane ola bilər. Xroniki qeyri-kafi qidalanmada isə insan daimi olaraq qısaboylu qala bilər.
Həddindən artıq soya məhsulları, zərərli qidalar (abur-cubur), düyü, əriştə, qızardılmış yeməklər, qazlı içkilər və şəkərli qidalar sümük sağlamlığına və böyüməyə mane ola bilər.
Balıq yağı boyu uzadırmı?
Balıq yeməmək boy artımına birbaşa təsir etmir, ancaq böyümədə rol oynayan ümumi qidalanmaya təsir göstərə bilər. Balıq sümük sağlamlığı və inkişafı üçün vacib olan zülal, omeqa-3 yağ turşuları və əsas vitamin və mineralların (D vitamini və kalsium kimi) yaxşı mənbəyidir.
Aparılan bir araşdırma göstərmişdir ki, qısaboylu uşaqlarda omeqa-3 yağ turşusu əlavəsi boy və ürək döyüntüsü dəyişkənliyini yaxşılaşdırır.
Süd boyu uzadırmı?
Südün tərkibində böyümə və inkişafda mühüm rol oynayan insulinəbənzər böyümə faktoru-1 (IGF-1) var. Həmçinin böyüməyə təsir edən digər mikro və makroelementlər – kalsium, zülal, D vitamini, A vitamini və sinklə də zəngindir və bunların hamısı sümük inkişafını asanlaşdıra bilər.
İnək südündəki bir çox qidalandırıcı maddə böyümə və inkişafla əlaqələndirilir. Ancaq süd və ya süd məhsulları istehlakının uşaqlıq və yeniyetməlik dövründə böyüməyə təsir edib-etməməsinə dair tədqiqatların nəticələri birmənalı deyil.
Araşdırmalar süd içməyin boyu uzatdığını və boy artımında ləngimə ehtimalını azaltdığını göstərir. Lakin ümumi pəhriz, qeyri-kafi qidalanma kimi digər amillər bəzi tədqiqat nəticələrində rol oynaya bilər.
Nəticə olaraq, yalnız bir neçə tədqiqat hesabatının müsbət bir əlaqə tapması südün sizi daha uzun edə biləcəyinə dair bir dəlil olduğu mənasına gəlmir.
Səhifənin məzmunu yalnız məlumat məqsədi daşıyır. Diaqnoz və müalicə üçün mütləq həkiminizlə məsləhətləşin.