Uşaqlarda D vitamini çatışmazlığı; əzələ və sümük ağrıları, gec yerimə və oturma, diş çıxarmağın gecikməsi və narahatlıq kimi əlamətlərlə özünü göstərir.
Uşaqların böyümə və inkişaf dövrlərində bir çox fərqli vitamin və minerala ehtiyacı olur. Böyümə və inkişaf dövründə ən çox rast gəlinən çatışmazlıqlar arasında isə D vitamini və dəmir yer alır. Zahirən sadə əlamətlərlə ortaya çıxan bu çatışmazlıqlar, erkən aşkarlanmadıqda uşağın fiziki, zehni və emosional inkişafına mənfi təsir göstərə bilər.
Uşaqlarda d vitamini çatışmazlığının əlamətləri
Uşaqlarda D vitamini çatışmazlığı; əzələ və sümük ağrıları, gec yerimə və oturma, diş çıxarmağın gecikməsi və narahatlıq kimi əlamətlərlə özünü göstərir.
Əzələ və sümük ağrıları böyümə dövründə olan uşaqlarda tez-tez rast gəlinən bir əlamətdir. Ayaqlarda intensiv şəkildə hiss edilən bu ağrılar, uşağın gündəlik fəaliyyətlərinə təsir edə bilər və gecə saatlarında daha da qabarıq şəkildə özünü göstərir.
Gec yerimə, D vitamini çatışmazlığı ilə əlaqəli olaraq əzələ zəifliyinə və sümük inkişafındakı problemlərə işarə edə bilər. Dəmir çatışmazlığı yaşayan uşaqların motor bacarıqlarında yaşıdlarına görə geriləmə müşahidə oluna bilər.
Diş çıxarmağın gecikməsi də D vitamini çatışmazlığının bir nəticəsi ola bilər. Dişlərin inkişafı üçün orqanizmin D vitamini qəbul etməsi vacibdir.
Davamlı olaraq infeksiyalara yoluxma isə immun sisteminin zəifləməsinin bir əlamətidir. D vitamininin immun sistemi üzərində müsbət təsirləri var, buna görə də çatışmazlıq yaşandıqda uşaqlar tez-tez xəstələnə bilərlər.
Əsəbilik, narahatlıq və tərləmənin artması kimi davranışsal və fizioloji əlamətlər də D vitamini çatışmazlığı ilə əlaqələndirilə bilər. Bu əlamətlər adətən balanssız qidalanma və ya qeyri-kafi miqdarda günəş işığından faydalanmama nəticəsində yarana bilər. Uşaqların mütəmadi olaraq həkim nəzarətindən keçmələri vacibdir.
Uşaqların niyə D vitamininə ehtiyacı var?
Uşaqların güclü sümüklər yaratmaq üçün D vitamininə ehtiyacı var. D vitamini həmçinin zədə və ya əməliyyatdan sonra sümüklərin sağalmasına kömək edir. D vitamini xüsusilə sümük sağlamlığı üçün çox vacibdir.
Bağırsaqlardan kalsiumun mənimsənilməsini artırır və sümüklərin minerallaşmasında rol oynayır. D vitamini olmadan kalsiumun yalnız 10-15%-i və fosforun təxminən 60%-i mənimsənilir. Hüceyrə böyüməsi və fərqlənməsində də iştirak edir. İmmun sisteminin tənzimlənməsində və iltihabı azaltdığına dair tədqiqatlar var.
Uşaqlarda d vitamini çatışmazlığının səbəbləri
Uşaqlarda D vitamini çatışmazlığına səbəb olan amillər arasında qeyri-kafi günəşə məruz qalma, balanssız qidalanma və mənimsənilmə pozğunluqları yer alır.
Dərinin rəngi və coğrafi mövqe də uşaqlarda D vitamini çatışmazlığına təsir edə bilər. Tünd dərili uşaqlarda və az günəş işığına məruz qalan coğrafi bölgələrdə yaşayan uşaqlarda D vitamini çatışmazlığı riski daha yüksək ola bilər.
Bütün bu səbəblərə görə, uşaqların sağlam şəkildə böyüməsi və inkişafı üçün D vitamini səviyyələrinin mütəmadi olaraq yoxlanılması vacibdir.
Uşaqlarda D vitamini mənbəyi haradandır?
Dərimiz günəşə məruz qaldıqda orqanizmimiz D vitamini istehsal edir. Ancaq yalnız günəşdən kifayət qədər D vitamini almaq çətindir. Əksər uşaqlar və böyüklər istər məktəbdə, istərsə də işdə olsun, qapalı məkanlarda çox vaxt keçirirlər.
D vitamini çatışmazlığı zamanı nə yeməli?
Orqanizmin ehtiyacı olan D vitaminin çoxu dəridə günəş işığının təsiri altında sintez olunur. Bununla yanaşı, istehlak edilən qidalardan da D vitamini ehtiyacının bir hissəsi qarşılanır. D vitamini ilə zəngin olan qidalar bunlardır:
Balıq yağı,
Qırmızı ət,
Yumurta sarısı,
Süd və süd məhsulları,
Vitaminlərlə zənginləşdirilmiş məhsullar (səhər yeməyi üçün qarğıdalı lopaları kimi).
D Vitamini Əlavələri Kifayət qədər D vitamini almaq üçün uşaqlar adətən tərkibində D vitamini olan multivitamin və ya D vitamini əlavəsi qəbul etməlidirlər.
Normal d vitamini səviyyəsi neçə olmalıdır?
Ölçülən zərdabdakı 25-hidroksi D vitamini səviyyəsinin 15 ng/ml-dən aşağı olması D vitamini çatışmazlığı olaraq qəbul edilir. Uşaqlarda 15-20 ng/ml D vitamini aşağı səviyyə hesab edildiyi halda, böyüklərdə 30 ng/ml-dən aşağı səviyyə aşağı hesab olunur. Zərdab səviyyəsinin 100-150 ng/ml və daha yüksək olması isə intoksikasiya, yəni həddindən artıq D vitamini konsentrasiyasını göstərir.
Uşağımın nə qədər D vitamininə ehtiyacı var?
D vitamini beynəlxalq vahidlərlə (BV) ölçülür.
Bir yaşından kiçik körpələrin gündə 400 BV D vitamininə ehtiyacı var.
Bir yaşından böyük uşaqların gündə 600 BV və ya daha çox D vitamininə ehtiyacı var.
D Vitamini çatışmazlığında görülən xəstəliklər hansılardır?
Raxit,
Osteomalyasiya,
Tez-tez infeksiyalara yoluxma,
Sümük və bel ağrısı,
Sümük itkisi,
Saç tökülməsi,
Yorğunluq,
Əzələ ağrısı.
Uşaqlarda D vitamini çatışmazlığı necə müalicə edilir?
D vitamini çatışmazlığı ciddi əlamətlərə səbəb olmursa və zərdabdakı 25-dihidroksi D vitamini səviyyəsi sərhədə yaxın aşağıdırsa, pəhrizdə D vitamini ilə zəngin qidalar istehlak edərək və D vitamini əlavələri qəbul edərək problem aradan qaldırıla bilər.
Ancaq xüsusilə həyatın erkən dövrlərində, yəni uşaqlarda D vitamini çatışmazlığı ciddi problemlərə yol aça bilər. Bu vəziyyətdə xəstə olan şəxsin D vitamini çatışmazlığının müalicə edilməsi çox vacibdir.
D vitamini çatışmazlığı olan uşaqlarda:
3 aylıqdan kiçikdirsə, 90 gün müddətinə gündə 2000 BV D vitamini olacaq şəkildə,
3-12 aylıqlarda 90 gün müddətinə gündə 2000 BV və ya tək doza şəklində 50.000 BV D vitamini,
1-12 yaş aralığında 90 gün müddətinə 3000-6000 BV və ya tək doza 100.000 BV D vitamini,
12 yaşından böyüklərdə isə 90 gün müddətinə 6000 BV və ya tək doza 150.000 BV D vitamini verilərək müalicə edilir. Bunlar müalicə dozalarıdır. Bununla yanaşı, gündəlik dəstəkləyici dozaların da əlavə edilməsi lazımdır.
Tez-tez verilən suallar
D vitamini çatışmazlığı uşaqlarda boy artımına təsir edirmi?
Bəli, D vitamini çatışmazlığı uşaqların sümük inkişafına təsir edə bilər. D vitamini kalsiumun mənimsənilməsini dəstəklədiyi üçün çatışmazlıq olduqda sümüklər kifayət qədər möhkəmlənə bilmir və bu vəziyyət boy artımında yavaşlamaya səbəb ola bilər.
D vitamini çatışmazlığı yalnız günəş işığının qeyri-kafi olmasından qaynaqlanır?
Xeyr, D vitamini çatışmazlığı yalnız günəş işığına az məruz qalmaqdan yaranmır. Mənimsənilmə pozğunluqları, qidalanma çatışmazlıqları, tünd dəri rəngi, bəzi xroniki xəstəliklər və genetik amillər də çatışmazlığa səbəb ola bilər.
Səhifənin məzmunu yalnız məlumat məqsədi daşıyır. Diaqnoz və müalicə üçün mütləq həkiminizlə məsləhətləşin.